Tyle plastiku???
Polak rocznie zużywa średnio 490 foliówek. Duńczyk 4.
Gdy w latach 50. zaczęto produkować plastik na masową skalę, miał być tanim, lekkim, trwałym i uniwersalnym zamiennikiem szkła i papieru. Dziś plastik jest obecny niemal wszędzie. Z niego robione są opakowania na żywność, butelki na wodę, torby na zakupy, szczoteczki do zębów, opakowania kosmetyków, nakrętki, słomki, mieszadełka. I stał się globalnym problemem.
- Produkcja torby foliowej trwa 1 sekundę.
- Używana jest średnio przez 25 minut.
- Rozkłada się od 100 do 400 lat.
- Do jej produkcji zużywa się gaz, wodę, energię i ropę naftową.
- 115 metrów może przejechać samochód na ropie, która została wykorzystana do wyprodukowania jednej foliowej torebki.
Rocznie statystyczny Polak zużywa ich 490 -pakujemy w nie wszystko – także to, co już jest zamknięte w plastikowe opakowania: owoce i warzywa w pojemniczkach, jogurty, kosmetyki, środki czyszczące, proszki do prania. Tymczasem Duńczyk lub Fin zużywa rocznie zaledwie 4 foliówki
„Wyspa śmieci” – Great Pacific Garbage Patch unosi się na wodach Pacyfiku pomiędzy Hawajami a Kalifornią. Szacuje się, że jest dwa razy większa niż stan Teksas, a pływające odpadki mogą w sumie ważyć trzy miliony ton. Toksyczne cząstki plastiku trafiają do przewodów pokarmowych zwierząt morskich. Stwierdzono obecność cząstek plastiku w 75 proc. ryb głębinowych na północno-zachodnim Atlantyku. Mikroplastiki, czyli małe plastikowe granulki o wielkości poniżej 5 mm, powstają w wyniku rozkładu większych kawałków plastiku i często są mylone przez ryby z pokarmem. Mogą potem lądować w naszych brzuchach. Już teraz zjadamy je wraz z rybami czy owocami morza, a nawet z solą morską.
Recykling plastiku jest możliwy tylko wtedy, gdy można go podzielić na różne rodzaje. To, co na ogół opisujemy za pomocą słowa plastik, obejmuje siedem głównych rodzajów materiałów wykorzystanych do produkcji butelek na napoje gazowane, worków na śmieci, folii spożywczej, toreb na zakupy, pojemników na jogurty, sieci rybackich, pianek izolacyjnych czy części sprzętów AGD. Recykling każdego z tych typów, który można poznać za pomocą akronimów – takich jak PETE, LDPE, PVC, PP i HDPE – wymaga innego procesu chemicznego. Sortowanie materiałów jest jednym z najtrudniejszych wyzwań związanych z recyklingiem plastiku.
Parlament Europejski przyjął rezolucję, w myśl której od 2021 roku plastikowe sztućce, talerze, słomki i kubki mają zniknąć na terenie całej Unii. Pojawia się też coraz więcej innowacyjnych pomysłów, jak zastępować plastik biodegradowalnymi materiałami.
Alternatywa dla plastiku - organiczne foliówki.
Aż 95 proc. produktów wytwarzanych przez światową gospodarkę wprowadzanych jest do obiegu w plastikowym opakowaniu, które zaraz po zużyciu trafia do kosza. Polka Róża Rutkowska, absolwentka School of Form, znalazła alternatywę dla tego typu opakowań. SCOBY (Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast) to organiczne tworzywo przypominające folię – równie giętkie i cienkie. Od plastiku różni je to, że jest w pełni naturalne, hodowane z grzyba kombuchy i jadalne. Projekt SCOBY można było zobaczyć podczas zeszłorocznej edycji Łódź Design Festival oraz na Gdynia Design Days 2018, a na stronie projektantki można już kupić organiczne foliówki.
Naczynia z pestek awokado - pomysł powstał w Meksyku, gdzie produkcja plastiku jest najwyższa na świecie. Chemik Scott Munguia wspólnie z firmą Biofase wprowadził na rynek nowy materiał, z którego powstały naczynia, sztućce i słomki. Biodegradowalny, ekologiczny „plastik” został wyprodukowany z pestek awokado. Eksperymenty trwały 1,5 roku, a efekt napawa optymizmem – naczynia ulegają biodegradacji już po 240 dniach.
Bilety za plastik. Metro w Stambule zachęca do ekologicznych zachowań w oryginalny sposób. Za doładowanie karty miejskiej można zapłacić plastikowymi butelkami, które wrzuca się do specjalnych automatów do recyklingu. Za butelkę o pojemności 0,33 litra automat nalicza 2 tureckie centy na kartę miejską, 0,5-litrowa butelka doładuje konto o 3 centy, a 1,5 litrowa - o 6. Jednorazowy bilet na metro kosztuje 2,6 tureckiej liry i aby go otrzymać, trzeba wrzucić 28 półtoralitrowych butelek. Na razie jest to pilotażowe rozwiązanie, ale w planach jest rozszerzenie akcji. Doładowane karty będzie można używać nie tylko w metrze, ale również w autobusach i tramwajach.
Jak się pozbyć plastiku?
Te innowacyjne rozwiązania w wersji masowej to ciągle sprawa bliższej i dalszej przyszłości.
Są jednak rzeczy, które każdy z nas może zrobić już teraz:
- Na zakupy zabieraj materiałową torbę. Na polskie wysypiska trafia co roku 55 tysięcy ton foliówek. Torebki foliowe są jednym z największych źródeł zanieczyszczeń plastikiem, a zarazem jednym z najprostszych do wyeliminowania. Zamiast piętrzącej się sterty reklamówek trzymaj 2-3 materiałowe torby, które możesz zawsze zabrać na zakupy.
- Zrób torebki na warzywa i owoce z firanek. Świetnie się sprawdzają, bo niemal nic nie ważą, a warzywom i owocom pozwalają oddychać.
- Sery i wędlinę pakuj w wielorazowe pudełka plastikowe. Z „wilgotnymi” produktami jest nieco trudniej, ale i w tym przypadku można znaleźć sposób, aby uniknąć jednorazowych foliówek. Wystarczy, że przygotujesz się wcześniej do zakupów i przyszykujesz plastikowe pojemniczki, w które sprzedawca włoży sery i wędlinę.
- Zamień butelkę PET na wielorazową. Na świecie produkuje się 16 tys. plastikowych butelek na sekundę. Na szczęście coraz większą popularność zyskują wielorazowe butelki, np. stalowe. Nie tylko mają przyjemny design, ale też pozwalają uniknąć kupowania za każdym razem wody w plastikowej butelce. Tym bardziej że kranówka w Polsce ma całkiem dobrą jakość. Poza tym tego typu butelki są bardziej przyjazne zdrowiu – plastikowa butelka w temperaturze powyżej 15 st. C zaczyna wydzielać szkodliwe substancje.
- Noś własny kubek na kawę. To rozwiązanie dla smakoszy kawy. Coraz więcej kawiarni docenia taką ekologiczną postawę – i nie tylko bez problemu dostaniesz kawę do własnego kubka, ale w niektórych punktach możesz nawet liczyć na zniżkę.
- Zrezygnuj z plastikowych słomek. Zakaz używania plastikowych słomek wywołał swego czasu sporą lawinę komentarzy. Wiele osób nie wyobraża sobie bez nich życia. Tymczasem dostępna jest już szeroka alternatywa dla tych plastikowych – słomki bambusowe, ze słomy, metalowe, a nawet szklane. Coraz więcej restauracji zastępuje plastikowe słomki łatwiej degradowalnymi, papierowymi.
- Zamień plastikową szczoteczkę na bambusową. Nie tylko ładniej wygląda, ale jest w pełni przyjazna dla środowiska, a cenowo niewiele różni się od tych plastikowych.
- Kupuj drewniane zabawki zamiast plastikowych. Dobrym rozwiązaniem jest też wymienianie się zabawkami. Zaoszczędzone pieniądze możesz przeznaczyć na nne cele.
