26.03.2013
Wizerunki znanych Polaków na polskich banknotach obiegowych produkowanych w XX wieku - część 3.
Zadanie dla uczniów: Poniżej zostały zamieszczone zdjęcia banknotów Rzeczypospolitej Polskiej z1924 roku. Przyjrzyj im się uważnie. Przeczytaj informacje zamieszczone pod każdym z nich. W komentarzu napisz: Na których banknotach widnieją wizerunki znanych Polaków? Jakie ważne wydarzenia, miejsca i daty związane są z postaciami na nich umieszczonymi?
W 1924 roku reforma walutowa była nieunikniona z powodu niezmiernie niskiej wartości marki polskiej. Dnia 28 kwietnia 1924 roku zlikwidowano Polską Krajową Kasę Pożyczkową (PKKP), której funkcje przejął nowo otwarty Bank Polski. Tego samego dnia rozpoczęto wymianę marki polskiej na walutę złotową. Za 1 800 000 marek polskich płacono 1 złoty. Funkcje bilonu pełniły wydrukowane bilety zdawkowe o wartości 10, 20 i 50 groszy, oraz 1 i 5 groszy które były tworzone odpowiednio z banknotów 500 000 i 10 000 000 mkp. Bilety zdawkowe utrzymywane były aż do nasycenia rynku monetami. Możliwość wymiany biletów zdawkowych trwała do 30 czerwca 1932 roku.
1.) 1 gr (lewa wersja)
Data: 28.IV.1924
Wymiary: 73 x 80 mm
2.) 1 gr (prawa wersja)
Data: 28.IV.1924
Wymiary: 73 x 80 mm
3.) 5 gr (lewa wersja)
Data: 28.IV.1924
Wymiary: 105 x 92 mm4.)
5 gr (prawa wersja)
Data: 28.IV.1924
Wymiary: 105 x 92 mm
5.) 10 gr
Data: 28.IV.1924
Wizerunek: kolumna Zygmunta III
Wymiary: 68 x 46 mm
6.) 20 gr
Data: 28.IV.1924
Wizerunek: pomnik Mikołaja Kopernika
Wymiary: 79 x 49 mm
7.) 50 gr
Data: 28.IV.1924
Wizerunek: pomnik Józefa Poniatowskiego
Wymiary: 85 x 53 mm
8.) 5 zł
Data: 15.VII.1924
Wizerunek: Józef Poniatowski
Wymiary: 125 mm x 80 mm
9.)10 zł
Data: 15.VII.1924
Wizerunek: Tadeusz Kościuszko
Wymiary: 149 x 89 mm
10.) 20 zł
Data: 15.VII.1924
Wizerunek: Tadeusz Kościuszko
Wymiary: 157 x 95 mm
11
156
Mikołaj Kopernik (łac. Nicolaus Copernicus, niem. Nikolaus Kopernikus; ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. 24 maja 1543 we Fromborku) – astronom, autor dzieła De revolutionibus orbium coelestium przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata. Wprawdzie koncepcja heliocentryzmu pojawiła się już w starożytnej Grecji (jej twórcą był Arystarch z Samos), to jednak dopiero dzieło Kopernika dokonało przełomu i wywołało jedną z najważniejszych rewolucji naukowych od czasów starożytnych, nazywaną niekiedy "przewrotem kopernikańskim".
Kopernik był prezbiterem Kościoła rzymskokatolickiego. Od 1497 roku sprawował funkcję kanonika warmińskiego, od 1503 scholastyka wrocławskiego, a od 1511 kanclerza kapituły warmińskiej.
Był wybitnym polihistorem Renesansu, zajmował się między innymi astronomią, matematyką, prawem, ekonomią, strategią wojskową, astrologią, był także lekarzem oraz tłumaczem.
Zygmunt III Waza (ur. 20 czerwca 1566 w szwedzkim zamku Gripsholm, zm. 30 kwietnia 1632 w Warszawie) – król Polski (1587-1632) i Szwecji (1592-1599, jako Sigismund), tytularny król Szwecji 1599-1632 z dynastii Wazów. Jedyny syn króla szwedzkiego Jana III Wazy i Katarzyny Jagiellonki, córki Zygmunta I Starego. Koligacja z Jagiellonami dała mu przewagę nad innymi kandydatami do korony.
Zygmunt III opowiadał się za kontrreformacją. Dążył też do ściślejszej współpracy z papiestwem i katolickimi Habsburgami, w 1592 ożenił się z arcyksiężniczką Anną z Habsburgów. W 1589 Moskwa stała się siedzibą patriarchatu, który zamierzał rozciągnąć swoją zwierzchność na biskupów prawosławnych Rzeczypospolitej. Unia kościelna miała stanowić zaporę dla tych aspiracji.W 1596 doprowadził do zawarcia unii brzeskiej pomiędzy Kościołami katolickim i prawosławnym, której wynikiem było powstanie kościoła unickiego, podporządkowanego papieżowi.
Mimo częściowego zjednoczenia obu Kościołów unia spowodowała, w perspektywie czasu, dodatkowe podziały i waśnie między unitami i prawosławiem. W tymże 1596 Zygmunt III rozpoczął przeprowadzkę do Warszawy swojego dworu ze spalonego rok wcześniej Zamku Królewskiego na Wawelu. Po 1611 Warszawa stała się Miastem Rezydencjonalnym Jego królewskiej Mości Oficjalną stolicą Królestwa Polskiego pozostał nadal Kraków, miejsce prawie wszystkich kolejnych koronacji, siedziba instytucji tj. Skarbiec Koronny, oraz depozytariusz królewskich insygniów.
Zygmunt III Waza widnieje na 1 banknocie.
Kościuszko Tadeusz Andrzej Bonawentura (1746-1817), generał, bohater narodowy. Pochodził ze średniej szlachty, po ukończeniu szkoły średniej kształcił się w Szkole Rycerskiej, następnie jako stypendysta królewskiej wyjechał do Paryża. W 1774 roku w stopniu kapitana artylerii powrócił do kraju.
W 1775 roku wyjechał do Ameryki, by wziąć udział w walce o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Jako inżynier wojskowy fortyfikował Filadelfię i obozy amerykańskiej armii północnej. W październiku 1775 roku został mianowany przez Kongres pułkownikiem. W walkach szczególnie odznaczył się przy oblężeniu Saratogi (1777), w 1783r. mianowany został generałem brygady.
W następnym roku wrócił do Polski i osiadł w swym majątku Siechnowicze. W 1789r. powołany został do wojska polskiego w stopniu generała – majora. W 1792 roku w czasie wojny polsko–rosyjskiej walcząc w armii koronnej odznaczał się w bitwach pod Zielenicami, a zwłaszcza pod Dubienką. Po przystąpieniu Stanisława Augusta do Targowicy podał się do dymisji i wyjechał do Lipska.
W 1793r., z ramienia emigracji polskiej, udał się do Paryża, by uzyskać pomoc dla Polski od francuskiego rządu rewolucyjnego. Jego misja nie powiodła się. Przewidziany na przyszłego wodza powstania w Polsce, brał udział w pracach zaprzysiężenia powstańczego w latach 1793-1794. We wrześniu 1793r., uznając brak możliwości zorganizowania skutecznego powstania narodowego, wyjechał do Włoch. Powrócił do Polski w marcu 1794 roku.
Po ogłoszeniu insurekcji w Krakowie (24.III.1794 roku) Kościuszko objął władzę dyktatorską jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej. W czasie trwania walk stosował nową taktykę w zakresie współdziałania broni, starając się rekompensować niedostateczne uzbrojenie i wyszkolenie armii powstańczej. Wykazał duże umiejętności w zakresie fortyfikacji polowych. Rozbicie wojsk rosyjskich w bitwie pod Racławicami (4.IV.1794r.) umożliwiło spokojniejsze organizowanie armii polskiej i pozyskanie chłopów. Dla zjednania wsi ogłosił dwa uniwersały (pod Winiarami 2.V i Polańcem 5.V 1794 roku) znoszące poddaństwo osobiste i ograniczające pańszczyznę.
Po klęsce pod Maciejowicami (10.X.1794r.) więziony w twierdzy pietropawłowskiej w Petersburgu. Zwolniony przez cara Pawła I w 1796 roku, po złożeniu przysięgi wierności carowi, w 1797 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W lipcu 1798 roku przybył do Paryża, gdzie współdziałał przy tworzeniu Legionów polskich. Sprzeciwiał się jednak wiązaniu sprawy polskiej z Napoleonem, któremu ni ufał. W 1799 roku brał udział w zakładaniu w kraju Towarzystwa Republikanów Polskich. Zmarł w Szwajcarii (w Solurze), gdzie spędził ostatnie lata swego życia. Pochowany na Wawelu
Józef Poniatowski
Józef Poniatowski książę herbu Ciołek , syn Andrzeja Poniatowskiego , marszałka-lejtnanta gen.dewizji w służbie austriackiej. Ur.7 maja 1763 w Wiedniu. Zm.19 października 1813 pod Lipskiem. Polski generał ,minister wojny i Wódz Naczelny Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego ,marszałek Francji. Mając 10 lat zmarł mu ojciec. Znał język francuski , polski i niemiecki którymi posługiwał się swobodnie. Z matką rozmawiał po francusku , a z rodziną ojca i służbą po polsku. Tak jak jego ojciec wstąpił do wojska. W 1780 został porucznikiem ,a w 1788 awansował do stopnia pułkownika i został adiutantem cesarza Józefa II. W 1789 na życzenie króla i sejmu wezwany został do służby w wojsku polskim. Otrzymał stopień generał-major i dowództwo IV Dywizji. Józef Poniatowski był zwolennikiem konstytucji 3 maja. 6 maja 1792 otrzymał dowództwo nad całością wojsk koronnych nad granicą rosyjską na Ukrainie. W listopadzie 1806 kiedy Prusacy zagrożeni przez Napoleona gotowi byli do opuszczenia Warszawy ,Poniatowski na wezwanie króla Fryderyka Wilhelma III zgodził się zarządzać stolicą i stanął na czele milicji miejskiej. Pod koniec roku ,po wejściu wojsk Joachima Murata do Warszawy ,zaistniała kwestia kto ma stać na czele polskich żołnierzy w nowym przymierzu z Francją. Na czele polskich żołnierzy stanął Józef Poniatowski. Poniatowski przyjął na siebie odpowiedzialność za nowe powstające wojsko. 14 stycznia 1807 został dyrektorem wojny Komisji Rządzącej. Komisja powstała w lipcu miała nadaną konstytucję ,, Wielkie Księstwo Warszawskie ?? , w którego rządzie Poniatowski został ministrem wojny. We wrześniu 1814 zwłoki generała Poniatowskiego złożono w podziemiach kościoła św. Krzyża w Warszawie. Dopiero po uzyskaniu zgody władz ,w lipcu 1815 zwłoki księcia zostały przeniesione do Krakowa i uroczyście złożone w katedrze na Wawelu. Postać Józefa Poniatowskiego jest wzorem patriotyzmu i poświęcenia dla ojczyzny ponieważ mimo wielu wyrzeczeń poświęcił się całkowicie rozwojowi i organizacji nowej armii polskiej i jej infrastruktury. Zwycięska bitwa armii polskiej pod jego dowództwem zwyciężyła bitwę pod Zieleńcem 18 czerwca 1792. Został nagrodzony przez króla orderem Virtuti Militari.
Na banknocie nr. 5 widnieje ilustracja kolumna Zygmunta w Warszawie a na banknocie nr 6 pomnik Mikołaja Kopernika w Toruniu.
na banknotach nr 8, 9 , 10 widocznie widać wizerunki Polaków.
przepraszam jeszcze na banknocie nr 7
43506 miłej nocki:-)
43490 głosik na dobranoc:-)
Głosik zostawiamy i pozdrawiamy!
Dziękujemy, pozdrawiamy u nas też strasznie zimno.