Prawnymi środkami płatniczymi w Rzeczypospolitej Polskiej są znaki pieniężne emitowane przez Narodowy Bank Polski. Znakami pieniężnymi w naszym kraju są banknoty i monety wyrażane w złotych i groszach.
Środki płatnicze to nie tylko monety i banknoty, ale wszystko, co możemy, nie naruszając prawa, wykorzystywać w transakcjach kupna-sprzedaży. Współczesne środki płatnicze w Polsce to obok waluty polskiej czeki, karty płatnicze i kredytowe, papiery wartościowe.
 
Pieniądz to materialny lub niematerialny środek płatniczy, który można wymienić na towar lub usługę. Jest on powszechnym środkiem wymiany, jak również miernikiem wartości, czyli pełni funkcję obrachunkową. Dzięki pieniądzowi zapłatę za towar lub usługę możemy dokonać w odległym, ustalonym czasie po dokonaniu transakcji.
Pieniądz pełni funkcję środka płatniczego również przy pokrywaniu zobowiązań z tytułu podatków, wynagrodzeń pracowników, spłaty kredytów, itp.
Wraz z rozwojem społeczno-gospodarczym funkcja pieniądza jako środka płatniczego ciągle wzrasta, natomiast jako środka wymiany - maleje. Transakcje gotówkowe występują w obrocie gospodarczym coraz rzadziej, gdyż są zastępowane powszechnie przez obrót bezgotówkowy.
 
Dziś banknoty i monety to znaki pieniężne emitowane przez NBP. Zgodnie z ustawą o Narodowym Banku Polskim posiada on wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych (monet i banknotów) Rzeczypospolitej Polskiej, jednocześnie gwarantując ich umowną wartość.
Narodowy Bank Polski emituje dwa rodzaje monet:
- monety powszechnego obiegu bite w wysokich nakładach, funkcjonujące w obrocie gotówkowym, których wartość określa nominał.
- druga grupa to monety kolekcjonerskie, bite w niskich nakładach, przeznaczone głównie dla krajowych i zagranicznych kolekcjonerów.
W Polsce pierwsze banknoty, zwane biletami skarbowymi, wyemitowano w czasie powstania kościuszkowskiego w 1794 roku. Obecnie w kwietniu 2014 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu banknoty, w których zmodernizowano zabezpieczenia. Dotyczy to banknotów o nominale 10, 20, 50 i 100 złotych, natomiast banknot o nominale 200 zł obecnie pozostaje bez zmian.