„Złoty czy grosz?”

Tekst źródłowy
„Pierwszym polskim władcą, który bił własną monetę był Mieszko I. Około roku 970 zaczął on wybijać srebrne denary, o wadze mniej więcej 2 gramów i średnicy 20 mm. Mieszko robił to dla zaakcentowania odrębności państwa, którym rządził, a nie ze względów handlowych. Denary były monetami dwustronnymi, tzn. na każdej stronie miały wybity jakiś wzór. W XII wieku polscy książęta zaczęli wybijać monety jednostronne, zwane brakteatami. Srebrne blaszki, z których je robiono były tak cienkie, że nie można było odbijać na nich wzoru dwustronnie.

DENAR MIESZKA I               

Monetę o nazwie grosz wybito w Polsce po raz pierwszy w roku 1360, na polecenie Kazimierza Wielkiego. Nazwa „grosz” pochodziła z łaciny: grossus – gruby. Grosz Kazimierza Wielkiego był srebrny, ważył 3,2 grama i miał średnicę ok. 28 mm. Był on rzeczywiście większy i cięższy od innych monet znajdujących się wtedy w użyciu. Po raz drugi grosze, o wadze 2,1 grama, zostały wybite dopiero w roku 1526 przez Zygmunta I Starego. Ten sam władca w dwa lata później wybił dukata – pierwszą polską złotą monetę o wadze 3,5 grama.

GROSZ Z 1360r                     GROSZ Z 1526r

Dopiero w 137 lat po dukacie mennica królewska, na polecenie króla Jana Kazimierza, wybiła nową srebrną monetę o nazwie złoty i wadze 6,3 grama. Jeden złoty miał wówczas wartość 30 groszy. Dziś trudno powiedzieć, skąd wzięła się ta nazwa, na pewno nie stąd, że złoty był złoty.”

POLSKI ZŁOTY

1. UZUPEŁNIJ ZDANIA

Po raz pierwszy monetę o nazwie grosz  wybito w Polsce ______________roku

za panowania króla____________________

Po raz drugi zrobiono to dopiero w wieku__________________

Pierwszy polski grosz ważył ponad___________gramy i był wykonany ze_________

2. Ile  ważyła pierwsza polska złotówka?

3.  Jaką wartość w groszach miała złotówka Jana Kazimierza ?

4. W którym roku została wybita pierwsza polska złota moneta ?

5. W którym roku wybito po raz pierwszy monetę o nazwie złoty?

6.  Ile lat upłynęło między pierwszym wybiciem grosza i złotego ?

7. Jaką wartość w groszach miało 5 złotych w czasach Jana Kazimierza ?

8. W którym wieku wybito te monety po raz pierwszy : dukat, złoty, grosz, denar

9.  Ile ważyła sakiewka bogatego kupca z czasów Zygmunta I Starego jeśli znajdowały się w niej trzy dukaty i osiem groszy?

10. Inna sakiewka z czasów Zygmunta I Starego zawierająca dukaty i grosze ważyła 42 gramy. Ile i jakie monety mogła zawierać?

Tekst źródłowy:
"Za rządów Zygmunta I Starego grosz nie był w Polsce monetą o najmniejszej wartości. Drobniejszymi monetami były : szeląg, równy 1/3 grosza , ternar stanowiący 1/2 szeląga, oraz denar o wartości 1/3 ternara. Tylko jedna z polskich monet była złota. Był to dukat o wartości 45 groszy. Pozostałe monety były srebrne. Najcenniejszą z nich był talar, który miał wartość 2./3 dukata. Mniejszymi monetami były szóstak i trojak. Trojak miał wartość 3 groszy a szóstak był równy dwóm trojakom."

11. Jaką wartość w groszach miał 1 talar ?

12. Na ile dukatów można było wówczas zamienić 12 talarów?

13. W czasach Zygmunta I Starego bochenek chleba kosztował 2 grosze. Ile bochenków można było kupić za 1 dukata ?

14.  Przysłowie ludowe mówi: Dobry żart tymfa wart. Jeden tymf w XVII wieku był wart 18 groszy srebrnych. W latach 1663-1669 w trzech mennicach: lwowskiej, krakowskiej i bydgoskiej wybito  6 000 000 sztuk tymfów. Ile groszy srebrnych były one warte?

Kartki z rozwiązaniami oddajemy do 19 października (gab. 42)