Już za chwilę Święta Bożego Narodzenia. Jak dziś wyglądają Święta Bożego Narodzenia doskonale wiemy. Zafascynowana opowiadaniami SKO-wiczów, którzy poznawali tradycje świąteczne w Muzeum Wsi Radomskiej, postanowiłam poszukać informacji na temat obchodzenia świąt przez naszych przodków dawno, dawno temu.  Jak dekorowano domy, co stawiano na stole, jak wyglądała wigilia w dworze, a jak w biednej wiejskiej chałupie.

Zanim do Polski dotarły choinki w kątach izb umieszczano snopy niewymłóconego zboża, udekorowane światami – ozdobą z opłatka o różnorodnych kształtach. W XIX wieku w dworach pojawiły się drzewka choinkowe udekorowane ozdobami ze słomy i bibuły, orzechami, jabłkami, czy też wypiekanymi własnoręcznie piernikami.

W Wigilię na stole królowały śledzie – w oleju lub zupa śledziowa, a także pierogi z grzybami. Podawano również zupę grzybową na kwasie z kapusty oraz grzyby suszone, smażone na oleju i zaprawiane mąką.

Dzień wigilijny upływał pod znakiem postu, aż do uroczystej kolacji. Często też „suszono”, czyli powstrzymywano się od spożywania napojów. Ciekawym, ale zapomnianym już zwyczajem jest mycie przez domowników twarzy i rąk w wodzie z monetami „na bogactwo i urodę”.

Wigilijny stół nakrywano białym obrusem, pod który wkładano trochę siana. Zachowała się tradycja zostawiania dodatkowego nakrycia. I chociaż powszechne jest przekonanie, że przeznaczone jest ono dla zbłąkanego wędrowca, to na północnym Mazowszu pusty talerz wciąż symbolizuje pamięć o zmarłych członkach rodziny, których dusze mogą w tym dniu odwiedzić najbliższych.

W święta na stołach królowało mięso – kiełbasy, wędliny, mięsa pieczone lub wędzone. Bardzo popularna była szynka z kością – gotowana lub pieczona. Krojono ją na plastry i podawano na zimno. Na rosole z szynki gotowano barszcz biały, zakwaszany kwasem z kapusty, tzw. „octem” i zabielany mąką. Na święta pieczono także ciasta drożdżowe – sernik na cieście drożdżowym lub makowce.

Dwa mazowieckie skanseny – w Sierpcu (koło Płocka) i w Radomiu przygotowały na okres świąteczny specjalne ekspozycje. Warto je zobaczyć, po to aby poznać mazowiecką tradycję.