24.01.2022

Historia bankowości w Polsce

img

img

Polskie początki 

W Polsce pierwsze pomysły na stworzenie banku państwa z przywilejem emisyjnym pojawiły się jeszcze w okresie przedrozbiorowym. 

Pierwszy polski bank centralny powołano w Królestwie Polskim w 1828 r. dekretem cara Rosji i króla Polski Mikołaja I. Był to bank państwowy.  

Po roku 1870 Bank Polski działał jako samodzielna instytucja depozytowo-kredytowa. 1 stycznia 1886 r. bank postawiono w stan likwidacji, a jego aktywa i operacje przejął Bank Państwa. 

img

 

Po I wojnie światowej 

Problem instytucji emisyjnej powrócił, gdy w 1916 r. państwa centralne postanowiły reaktywować Królestwo Polskie na zajętych obszarach guberni tworzących państwo o tej samej nazwie utworzone po Kongresie Wiedeńskim. 

W ramach reformy premiera Władysława Grabskiego w roku 1924 powołano do życia Bank Polski SA jako nowy bank centralny, który miał emitować nowy pieniądz – złotego. 

Konstrukcja taka dawała bankowi bardzo dużą samodzielność. Bank miał odpowiadać za stabilność pieniądza i jego wymienialność na kruszec i waluty. 

Przed wybuchem II wojny światowej dokonano zmian w jego statucie pozwalających na finansowanie w szerszym zakresie zadań inwestycyjnych. W okresie wojny działalność banku kontynuowano w Londynie. Bank wspierał finansowo działalność rządu emigracyjnego, zarządzał wywiezionymi z kraju w sensacyjnych okolicznościach rezerwami złota i przygotowywaniem wznowienia działalności w kraju po wojnie (przygotowano nowe banknoty).  

W okresie II wojny światowej na terenie Generalnej Guberni działał Bank Emisyjny w Polsce z siedzibą w Krakowie. Był on instytucją niemiecką. 

Od monobanku do teraźniejszości 

Na terenach zajętych przez ZSRR w styczniu 1945 r. rozpoczął działalność Narodowy Bank Polski, nowy centralny bank państwa, który otrzymał uprawnienia emisyjne. 

W PRL działały NBP, Bank Polska Kasa Opieki SA, Bank Handlowy w Warszawie SA, Powszechna Kasa Oszczędności (w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych jako część NBP), Bank Rolny (później Bank Gospodarki Żywnościowej), Bank Inwestycyjny (włączony w latach siedemdziesiątych do NBP), gminne kasy spółdzielcze i w szczątkowej formie Bank Gospodarstwa Krajowego. 

Sytuacja prawna Narodowego Banku Polskiego zmieniła się w roku 1989, gdy w ramach procesu transformacji ustrojowej zmieniono jego uprawnienia w kierunku klasycznego banku centralnego. Powierzono mu: 

  • uprawnienia emisyjne,
  • nadzór nad podażą pieniądza,
  • politykę stóp procentowych,
  • politykę kursową,
  • organizowanie systemów płatniczych,
  • nadzór nad sektorem bankowym,
  • prowadzenie rachunków budżetu państwa (wraz z reaktywowanym w pełni BGK). 

W 2006 r. ze struktur NBP wyłączono nadzór bankowy i przeniesiono go do Komisji Nadzoru Finansowego. Aktualnie Narodowy Bank Polski jest członkiem Europejskiego Systemu Banków Centralnych. Nowy rozdział w historii polskiej bankowości centralnej nastąpi w momencie przyjęcia wspólnej waluty – euro. 

Źródło:https://www.nbportal.pl/wiedza/artykuly/pieniadz/350_lat_bankowosci_centralnej

 

0
Dodaj Komentarz
  • 2
  • 8
  • 17