Prawo bankowe definiuje kartę płatniczą jako kartę identyfikującą wydawcę i upoważnionego posiadacza, uprawniającą do dokonywania płatności bezgotówkowych oraz dodatkowo wypłaty gotówki. Karty płatnicze na dobre zagościły w portfelach Polaków. Chociaż są one stosunkowo nowym narzędziem finansowym, rynek tych instrumentów rozwija się bardzo szybko.

Pierwsze karty płatnicze pojawiły się w Polsce pod koniec lat 60. XX w. Były to jednak karty wydawane przez zagraniczne banki, a korzystanie z nich w Polsce było bardzo ograniczone, ponieważ niewiele było miejsc, gdzie regulowano nimi należności. Właściwy rozwój rynku kart płatniczych w naszym kraju nastąpił w latach 90. ubiegłego wieku. Stało się to możliwe głównie za sprawą reform sektora bankowego, które zostały przeprowadzone po 1989 r. Zmiany te wpłynęły na działalność banków i przyczyniły się do dynamicznego rozwoju bankowości detalicznej – banki zaczęły oferować klientom coraz to nowe produkty i usługi, wśród których pojawiły się także karty płatnicze.

Na rynku spotykamy kilka rodzajów kart płatniczych. W zależności od sposobu rozliczania transakcji wyróżniamy karty: kredytowe, debetowe obciążeniowe oraz przedpłacone.

• Karty kredytowe wymagają podpisania umowy o kartę kredytową, na podstawie której bank przyznaje nam limit kredytu na karcie. Z przyznanego limitu można korzystać, spłacając dokonane wydatki wedle uznania, jednak za zadłużenie utrzymujące się dłużej (poza tzw. okresem bezodsetkowym) wydawca karty będzie pobierał odsetki jak w przypadku kredytu.

• Karty debetowe powiązane są z rachunkiem bankowym. Wbrew nieco mylącej nazwie, co do zasady nie dają one możliwości przekroczenia salda konta – zapłacić możemy tylko tyle, ile środków jest na rachunku. W ofercie niektórych banków pojawiła się jednak możliwość korzystania z debetu, ale wówczas rozwiązanie to przypomina mechanizm kredytu – od kwoty zadłużenia bank pobiera odsetki.

• Coraz rzadziej spotykane w Polsce karty charge (obciążeniowe). Działają one podobnie jak telefon komórkowy na abonament – co miesiąc otrzymujemy zestawienie transakcji dokonanych kartą (jak rachunek telefoniczny) i musimy uregulować zobowiązanie.

• Karty przedpłacone przypominające kartę debetową. Są połączone z rachunkiem technicznym, który zasila się przy zakupie karty lub doładowuje później przelewami. Karty te nie są przypisane konkretnej osobie, mogą być np. przekazywane jako prezenty.

Natomiast stosując podział według technologii zapisu danych, rozróżniamy karty: z paskiem magnetycznym, z paskiem magnetycznym i mikroprocesorem oraz karty wirtualne (przeznaczone jedynie do płatności w internecie lub innych płatności niewymagających fizycznego przedstawiania karty, np. przez telefon).

Coraz więcej banków oferuje karty płatnicze również młodzieży. Już kończąc 13 lat, nastolatek może zostać klientem większości banków – posiadać tzw. konto młodzieżowe wraz z kartą płatniczą. Posiadanie własnego konta wpływa pozytywnie na świadomość ekonomiczną młodego człowieka, uczy go rozsądnego zarządzania własnymi pieniędzmi oraz rozeznania w świecie finansów.

Na podstawie materiałów "KOMPLET SCENARIUSZY LEKCJI O FINANSACH DLA NAUCZYCIELA"