Witaminy to substancje potrzebne do wzrostu i rozwoju organizmu człowieka. Niestety, nasz organizm nie potrafi sam ich wytwarzać i czerpie je z pożywienia. Witaminy stanowią niezbędny składnik odżywczy dla organizmu, ale nie są dla niego źródłem energii. Pełnią one funkcje regulacyjne, a każda z nich ma inny wpływ na organizm. Najlepiej spożywac witaminy w ich naturalnej postaci – jedząc warzywa, owoce, jaja, ziarna zbóż, mięso i ryby.

Witaminy oznaczamy literami alfabetu: A, B, C, D, E, F, K.

Witaminy dzielą się na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D, E, K) i rozpuszczalne w wodzie (witamina C oraz witaminy z grupy B). Rozpuszczalne w tłuszczach są odkładane w tkance tłuszczowej i w wątrobie i są odporne na temperaturę. Witaminy rozpuszczalne w wodzie łatwo ulegają zniszczeniu pod wpływem obróbki termicznej żywności (np. smażenia, gotowania). Najmniej strat odbywa się podczas gotowania na parze. Jeśli tylko jest to możliwe, warto jeść owoce i warzywa na surowo – wówczas zachowują wszystkie swoje wartości odżywcze. Większości witamin organizm nie potrafi magazynować, a ich nadmiar wydalany jest z moczem lub potem.

Czy wiesz, ze…
Pierwszą witaminę odkrył Polak Kazimierz Funk w 1912 roku. Była to witamina B1. Wprowadził on również słowo „witamina” (z łacińskiego „vita” – życie i „amina” – witamina B1 zawiera grupę aminową).

WITAMINA A – DOBRY WZROK
Dzięki niej rośniesz i dobrze widzisz. Najwięcej jest jej w marchwi, papryce i sałacie.

WITAMINY Z GRUPY B (B1, B2, B6, B12, PP) – GŁADKA SKÓRA, MOCNE WŁOSY
Dzięki nim masz dobrą pamięć, piękną skórę, paznokcie i włosy. Znajdziesz je w ciemnym pieczywie, płatkach zbożowych, kaszach, mleku, rybach, jajkach, ciemnozielonych roślinach liściastych (np. szpinaku, brukselce, brokułach, kapuście) oraz strączkowych: fasoli i grochu.

WITAMINA C – DOBRA ODPORNOŚĆ
Chroni przed katarem i przeziębieniem, przyspiesza gojenie ran. Znajduje się np. w czarnych porzeczkach, papryce, rzodkiewce, truskawkach, cytrusach, selerze i natce pietruszki.

WITAMINA D – MOCNE KOŚCI
Dba o prawidłowy stan Twoich kości i zębów. Ma wpływ na system nerwowy i skurcze mięśni, w tym serca. To jedna z niewielu witamin, która znajduje się nie tylko w pożywieniu. Jest wytwarzana też w skórze pod wpływem słońca, dlatego tak ważne jest przebywanie na świeżym powietrzu. Codzienne kilkunastominutowe spacery nie tylko poprawią Twoją kondycję, ale także pomogą „zaopatrzyć” organizm w witaminę D. Pamiętaj, że stosowanie filtrów UV czy wieksza ilość ubrań zmniejszają jej wytwarzanie. Zimą, kiedy słonecznych dni jest bardzo mało, trzeba pamiętać, aby posiłki były bogatsze w witaminę D. Znajdziesz ją m.in. w rybach morskich, jajkach, pieczarkach i produktach mlecznych.

WITAMINA E – ŹRÓDŁO MŁODOŚCI
Chroni i wzmacnia odporność organizmu. Dzięki niej masz dużo siły do zabawy z koleżankami i kolegami. Najwięcej jest jej w ziarnach zbóż, nasionach słonecznika, orzechach i śliwkach.

WITAMINA F – ŁADNA CERA
Przeciwdziała infekcjom, podnosi odporność na zakażenia, korzystnie wpływa na włosy, skórę, paznokcie. Kryje się w olejach roślinnych, pestkach słonecznika, nasionach dyni, migdałach.

WITAMINA K – MOCNE NACZYNIA KRWIONOŚNE
Wzmacnia żyły i poprawia kolor skóry. Znajduje się w szpinaku, brukselce, brokułach, sałacie oraz pomidorach.

QUIZ

1. Najlepszym źródłem witamin są:
a) warzywa i owoce
b) witaminy z apteki
c) słodkie napoje z dodatkiem witamin

2. Przeciwdziałać przeziębieniu pomaga:
a) słuchanie muzyki
b) gotowanie wszystkich produktów
c) spożywanie produktów bogatych w witaminę C

PRAWDA CZY FAŁSZ? 

1. Ręce wystarczy umyć raz dziennie mydłem antybakteryjnym. P czy F

2. Warto różnicować produkty, które codziennie jesz. Każdy posiłek powinien zawierać różne składniki odżywcze. P czy F

3. Zęby, o ile to możliwe, należy myć po każdym posiłku, a zwłaszcza po zjedzeniu słodyczy. P czy F

4. Zamiast mycia zębów wystarczy zjeść zielone jabłko. P czy F